ΕΠΙΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

Δήμιτσας Μαργαρίτης Γ., Επίτομος ιστορία της Μακεδονίας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της Τουρκοκρατίας, Αθήνησιν 1879. Ο Μαργαρίτης Γ. Δήμιτσας, καθηγητής της γεωγραφίας στο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο (της Αθήνας), παραθέτει βασικά στοιχεία για τη γεωγραφία και την αρχαία ιστορία της Μακεδονίας, με έμφαση (εύλογα) στη βασιλεία του Φιλίππου Β´ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο συγγραφέας παραβάλλει τα αρχαία προς τα νεώτερα ονόματα των ορέων, των ποταμών, των λιμνών, των πόλεων και των επαρχιών της περιοχής, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο για τον σύγχρονο μελετητή. Η επίτομη αυτή ιστορία συντάχθηκε προς χρήση στα ελληνικά σχολεία και παρθεναγωγεία της οθωμανοκρατούμενης Μακεδονίας την επαύριο του Συνεδρίου του Βερολίνου (1878), σε μία κρίσιμη περίοδο για τον ελληνισμό, όταν πλέον ο βουλγαρικός εθνικισμός είχε αποκτήσει κρατική εστία και έκανε δυναμικότερα την εμφάνισή του στη διαφιλονικούμενη περιοχή. Όπως τονίζει ο φιλόπατρις συγγραφέας, η ιστορία αποσκοπούσε στην «παγίωσιν και κραταίωσιν του εθνικού φρονήματος» των κατοίκων της χώρας, η οποία «εν ταις καθ' ημάς ημέραις κατέστη το μήλον της έριδος και η πολιτική παλαίστρα ξένων και οθνείων στοιχείων».